PRAWO KARMY.

 Logika Karmy.

Dyskusje na temat jak działa prawo karmy są prawie tak stare jak sam Buddyzm. Niektóre z takich epickich inetelektualnych batalii zostały znalezione w Indiach. Jedną z rzeczy, którą wszyscy w starożytnych Indiach głosili było to, że ‘karma’ taka jak przedstawiana we wczesnych buddystycznych tekstach w ogóle nie istniała. Pierwsze iteracje buddyjskiej karmy są niespójne i chaotyczne. Bez autorytetu biblijnego wszystko zależało od sekt czy nawet pojedynczych osób, które interpretowały to na wlasne sposoby. Często dyskusje były bardzo gorące.  

Ekspert od Wajbasziki (wczesnej szkoły buddyzmu) - Saṅghabadhra – odnosił się do swojego konkurenta Vasubandhu (uczony i mnich buddyjski, jeden z najbardziej wpływowych filozofów w całej historii buddyzmu) w ten oto sposób: "ten człowiek, którego teorie uzyskują zgodę przez okrzyki szalonego głuchoniemego w gorączce" (cytowany w: Anacker 1972: 252.

Czas prawie całkowicie zatarł te spory. Nie mówi się już o nich, jako że w zgiełku średniowiecznych Indii, po inwazjach różnych obcych mocarstw (w szczególności Hunów i Persów), większość przeciwnych głosów wyginęła. I rzeczywiście, ogólnie rzecz ujmując, mamy teraz tylko dwie konkurencyjne buddyjskie teorie karmy: Theravada i Yogācāra. Przypuszczalnie filozofowie Yogacary rzeczywiście wygrali spór z Nagardżuną, którego własną teorię karmy zapisano, ale rzadko, o ile w ogóle, wspominano. Nie udało im się wygrać sporu dla przykładu z Wajbasziką  (aka Sarvastivada). Sekty, których przeciwnicy wymarli, nie odczuwały potrzeby utrzymywania sporu przy życiu, nawet jeśli było to zapisane w tekstach kanonicznych, takich jak Kathavatthu. Dlatego obecnie buddyści przedstawiają jedną lub drugą Teorię Karmy jako jedynie daną. I nikt nie spodziewa się, że Theravada (najdłużej istniejącą szkoła buddyjska spośród wczesnych szkół buddyjskich)  i Mahajana (kierunek buddyzmu, który wyodrębnił się w I wieku p.n.e.) dojdą do wspólnego porozumienia, z wyjątkiem najniższego wspólnego mianownika, więc argumenty między nimi są mało dla nas interesujące. Od tamtej pory nie ma żadnego wyzwania dla buddyjskich idei, więc prezentacje karmy mają tendencję do bycia sformułowanymi uproszczonymi. Chociaż niektóre sekty są nadal jastrzębiami, to jednak większość tych współczesnych to gołębie, które przeoczają te oczywiste historyczne podziały i skupiają się na wspólnym gruncie (tj. najniższym wspólnym mianowniku), aby przedstawić buddyzm jako jedną wielką szczęśliwą rodzinę.

Buddyjska moralność jest zakorzeniona w jednej, potężnej idei, która znajduje się w niemal wszystkich społecznych kulturach – „moralności wszechświata”. Jednak Teoria Moralnego Wszechświata (MUT Moral Universe Theory) jest nieustannie kwestionowana przez niesprawiedliwe doświadczenia: dobro, które jest (pozornie) karane, lub w najlepszym przypadku ignorowane; i zło, które jest (pozornie) nagradzane lub ignorowane. Stwarza to ogromny problem dla wszystkich ludzi, którzy wierzą w tą teorię i dodatkowo jest naciągane do granic możliwości przez ideę wszechwiedzącego i wszechpotężnego Boga. Przede wszystkim Teoria Karmy jest próbą wyjaśnienia buddyjskiej Teorii Moralność Wszechświata (MUT), co pokazuje jak wszechświat może być moralny i moralnie sprawiedliwy, pomimo wszechobecnego doświadczenia niesprawiedliwości na świecie. Aby uczynić Teorię Moralności Wszechświata funkcjonalną, większość kultur odwołała się do rozrachunku po śmierci, czasami dosłownie do zbioru dobrych i złych uczynków, niekiedy do ważenia duszy, jak i do osądu moralnego boga, a w przypadku buddyzmu do bezosobowego integratora czynów,  do karmy. Moralność jest ogólnie postrzegana w kategoriach księgowych.

Teorie Karmy dowodzą, że karma - działanie o znaczeniu moralnym ma miejsce wtedy, gdy ktoś ma zamiar (cetanā) i działa w oparciu o niego.  Ostateczny rezultat (vipāka) karmy przekłada się głównie jako odnowiona istota po śmierci (punarbhava), zwana również odrodzeniem lub także jako czucie i odczuwanie (vedanā). Napisałem już kilka prac o trudnym problemie połączenia działań z końcowymi konsekwencjami w czasie, co nazywam Problemem Akcji w Czasowej Odległości. Jest to spowodowane poprzez serię pośrednich chwil aktywności psychicznej -citta, które warunkują się nawzajem. Seria ta utrzymuje się  dopóki pierwotny impuls nie osiągnął celu (punarbhava lub vedanā) lub dopóki ten pęd nie został wyczerpany. Alternatywnie, karma wytwarza rodzaj potencjalnego citta (umysłu), który ma właściwość przestrzegania ‘vasany’ - nawykowych tendencji lub usposobienia i jest porównywany do nasienia (bīja), które leży w uśpieni dopóki nie stanie się odpowiednie do dojrzewania.

Istnieją wariacje na temat tych tematów.

[Ode mnie] Wklejam tłumaczenia ze słownika buddyjskich terminów dla lepszego zrozumienia pojęć.

Citta - Umysł, Świadomość, Stan Świadomości, jest synonimem mano i viññān.a; dzieli wszystkie zjawiska na Świadomość (citta), Składniki Mentalne (cetasika) i Ciało (rūpa).

W Adhicitta, czyli Wyższej Umysłowości oznacza skupiony i wyciszony umysł oraz stanowi jeden z trzech Treningów (sikkhā).

Skupienie (lub nasilenie) świadomości jest jedną z czterech Dróg do Mocy (iddhi-pāda).

http://sasana.wikidot.com/citta
    

Buddyjskie teorie karmy określają pewne aksjomaty:

1.    Aktywność mentalna może się zdarzyć tylko raz citta na raz,  chociaż każdemu z nich może towarzyszyć szereg współistniejących cetasik.

2.    Obecna citta jest uwarunkowana przez natychmiastową przeszłość citta i jest warunkiem późniejszego citta.

3.     Cittas może być zarówno kuśala, akuśala lub avyākata (zdrowe, szkodliwe, kammicznie neutralne).

4.     Kuśala citta nie może bezpośrednio podążać za akuśala citta i vice versa.

Możemy te pewne zasady zdiagramować tak jak poniżej. Wykres pokazuje, że wynik jest ścisle liniowym seryjnym procesem, który nie przewiduje rozgałęzienia lub zmiany charakteru sekwencji.

Nie wszystkie te aksjomaty pochodzą z doświadczenia. Medytatorzy donoszą, że w rozrzedzonej aktywności mentalnej samadhi (medytacyjne pochłonięcie, stan osiągany dzięki wytrwałej praktyce medytacji polegający na głębokiej koncentracji niezakłóconej zewnętrznymi bodźcami) zdarzenia mentalne pojawiają się pojedynczo, chociaż to, co odnosi się do zmienionego stanu świadomości, nie odnosi się automatycznie do zwykłej świadomości na jawie. A to, co przedstawia się świadomości, nie jest całością naszych umysłów. Natomiast aksjomaty dotyczące warunków i sekwencji są a priori abstrakcyjnymi zasadami, które odzwierciedlają teorie o tym, jak umysł powinien działać, ale które są nieprzejrzyste co do doświadczeń. Podobnie jak indianska, starożytna wiedza na temat ludzkiej fizjologii, tak samo te wczesne próby odgadywań psychologicznych mają głównie historyczne znaczenie. Tutaj jednak spróbujemy te buddyjskie argumenty przeanalizowac na ich własnych warunkach. My nie będziemy podporządkowywać starożytnej wiedzy do nowoczesnych kryteriów prawdziwości w tym eseju (będę robił tak w następnym eseju). W tym eseju określimy te aksjomaty i przeanalizujemy ich logiczne implikacje.

Wyjaśnienia karmy są w przeważającej mierze przedstawione w kategoriach uproszczonego modelu, gdzie istnieje pojedyncza karma dająca początek jednemu strumieniowi cittas jako pojedynczy wynik. Zakłada się, że ten model będzie naturalnie na większą skalę i pozostanie ważny, chociaż jak pokażę poniżej, to założenie rozpada  się, gdy tylko rozważymy więcej niż jedną karmę. Czasami stosuje się tolerancję na akumulację karmy, ale nawet wtedy model przedstawiony jest w taki sposób, aby sugerować, że proces jest prosty. Zaczniemy od najprostszego przypadku i zobaczymy, dokąd nas poprowadzi.

Powiedzmy, że karma produkuje cittaa1, a następnie, w seriach, cittaa2, cittaa3 aż do cittaa (n), gdzie "n" może być dowolną liczbą. Końcowa e w sekwencji w czasie n, mo być rozumiana na dwa sposoby.

Po pierwsze, może to być po prostu kolejny tego samego rodzaju citta co wszystkie poprzednie cittas i możemy zobaczyć, że wyczerpuje on ostatni moment pędu karmy. Po drugie, może być tak, że cittaa1 aż do cittaa (n-1) są po prostu zmiennymi zastępczymi (vasana) bez efektów w rzeczywistym świecie, a wszystkie konsekwencje wiążą się z powstaniem cittaa (n), która dostarcza pełnego wpływu karmy.

[Ode mnie] "Konwencja powstaje z karmy [z powodu rozmaitych] splamień (kleśa), natomiast karmę stwarza umysł. Umysł powstaje wskutek nagromadzenia śladów karmicznych (vasana). 

http://www.buddyzm.edu.pl/biblioteczka/prog/sciemah.html

Wyjaśnienia karmy są w przeważającej mierze przedstawione w kategoriach uproszczonego modelu, gdzie istnieje pojedyncza karma dająca początek jednemu strumieniowi cittas jako pojedynczy wynik. Zakłada się, że ten model będzie naturalnie na większą skalę i pozostanie ważny, chociaż jak pokażę poniżej, to założenie rozpada  się, gdy tylko rozważymy więcej niż jedną karmę. Czasami stosuje się tolerancję na akumulację karmy, ale nawet wtedy model przedstawiony jest w taki sposób, aby sugerować, że proces jest prosty. Zaczniemy od najprostszego przypadku i zobaczymy, dokąd nas poprowadzi.

Uważamy to za prawdziwe, na przykład, dla tych wszystkich karm, które przyczyniają się do odrodzenia, lecz nie mają żadnych innych konsekwencji. Warianty na obie opcje zostały przyjęte przez różne szkoły i prawie wszystkie wyjaśnienia karmy przyjmują pewne wariacje na temat tego modelu.

C.D.N.